Sejmik Województwa Lubelskiego uchwałą Nr XVII/292/2020 z dnia 27 lipca 2020 r. przyjął „Program ochrony powietrza dla aglomeracji lubelskiej ze względu na przekroczenia poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5 oraz docelowego benzo(a)pirenu” natomiast, uchwałą Nr XVIII/291/20 z dnia 27 lipca 2020 r przyjął „Programu ochrony powietrza dla strefy lubelskiej ze względu na przekroczenia poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5 oraz docelowego benzo(a)pirenu”. Dnia 30 lipca 2020 r. ww. Programy zostały ogłoszone w Dzienniku Urzędowym Województwa Lubelskiego pod pozycją odpowiednio 4027 i 4028, Programy te weszły w życie 14 dni od dnia ogłoszenia tj. 14 sierpień 2020 r.
W programach zostały wyznaczone obszary, gdzie występują przekroczenia dobowych stężeń pyłu PM10 (27 obszarów w strefie lubelskiej i 8 w aglomeracji) oraz PM2,5 (analogicznie: 18 i 1), a także średniorocznych stężeń benzo(a)pirenu (193 i 26).
Dokumenty zawierają analizę przyczyn występowania zanieczyszczeń oraz możliwych sposobów ograniczenia emisji ze źródeł mających największy wpływ na jakość powietrza. Celem POP-ów jest określenie działań, które doprowadzą do osiągnięcia wymaganej jakości powietrza – działania naprawcze zakładają konieczność obniżenia emisji powierzchniowej pyłu zawieszonego PM10 w obszarach przekroczeń o ok. 23%, natomiast benzo(a)pirenu aż o 85%.
Obydwa dokumenty składają się z czterech części:
- opisowej, uwzględniającej charakterystykę strefy objętej Programem, bilans emisji zanieczyszczeń do powietrza, analizę stanu jakości powietrza w strefie, działania naprawcze wraz z możliwymi źródłami ich finansowania i wskaźnikami monitorowania postępu oraz plan działań krótkoterminowych
- wskazującej ograniczenia i obowiązki wynikające z realizacji Programu oraz sposób monitorowania postępu realizacji działań naprawczych,
- uzasadniającej, w której zawarto: informacje dotyczące uwarunkowań wynikających z planów zagospodarowania przestrzennego, analizę ekonomiczną możliwych do zastosowania działań oraz prognozy stanu jakości powietrza po zrealizowaniu działań naprawczych,
- załączników, w których przedstawiono przebieg opiniowania projektów dokumentów oraz wymagane mapy.
Koszty inwestycji redukcji emisji z sektora komunalno-bytowego, oszacowane zostały na podstawie wymaganej redukcji emisji substancji zanieczyszczających. Wynoszą one łącznie dla strefy lubelskiej ok. 1,8 mld zł, a dla aglomeracji lubelskiej ok. 426 mln zł i odnoszą się do całego okresu realizacji Programów, czyli lat 2020-2026. Ponadto w harmonogramie realizacji wskazano konieczność prowadzenia działań edukacyjnych (przez wszystkie jednostki samorządu terytorialnego) oraz kontrolnych (przez gminy), a koszty tych zadań w całym okresie 2020-2026 oszacowano na blisko 120 mln zł.
Realizacja wyznaczonych zadań jest uzależniona od możliwości technicznych, organizacyjnych i finansowych instytucji uczestniczących w projekcie (miast, gmin i powiatów, na terenie których odnotowano przekroczenia norm).
Działanie podstawowe i działania wspomagające, wynikające z realizacji program ochrony powietrza:
Obligatoryjne do wdrożenia:
- redukcja emisji zanieczyszczeń ze źródeł małej mocy do 1 MW,
- prowadzenie edukacji ekologicznej,
- prowadzenie działań kontrolnych
fakultatywne do wdrożenia:
- ograniczenie wpływu emisji zanieczyszczeń z transportu drogowego (np. czyszczenie ulic na mokro, budowa obwodnic i dróg ekspresowych),
- kształtowanie polityki przestrzennej w sposób sprzyjający poprawie stanu jakości powietrza,
- zwiększenie udziału zieleni na terenach zurbanizowanych,
- inne (np. termomodernizacje budynków mieszkalnych, rozwój systemu transportu publicznego, wdrożenie/rozwój zintegrowanego systemu kierowania ruchem ulicznym, rozwój infrastruktury rowerowej).
W obowiązujących Programach ochrony powietrza, przewiduje się, że realizacja wszystkich ww. działań w latach 2020 – 2026 pozwoli na wyeliminowanie problemu występowania przekroczeń poziomów dopuszczalnych dla pyłów PM10 i PM2,5 oraz znaczne zredukowanie poziomu stężenia średniorocznego benzo(a)pirenu.