Uchwała antysmogowa:
• Informacje ogólne nt. uchwały
W dniu 19 lutego 2021 r. Sejmik Województwa Lubelskiego przyjął uchwałę Nr XXIII/388/2021 w sprawie wprowadzenia na obszarze województwa lubelskiego ograniczeń i zakazów w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw stałych – tzw. „uchwałę antysmogową” dla województwa lubelskiego. Uchwała opublikowana została w Dzienniku Urzędowym Województwa Lubelskiego dnia 25 lutego 2021 r. (Dz. Urz. Woj. Lubelskiego poz. 917)
https://edziennik.lublin.uw.gov.pl/legalact/2021/917/
„Uchwała antysmogowa” weszła w życie z dniem 1 maja 2021 r., aby w pierwszej kolejności wyeliminować spalanie najgorszych jakościowo paliw stałych. Uchwała określa wymagania w zakresie eksploatacji nowych urządzeń grzewczych dopuszczonych do stosowania oraz sukcesywnie wprowadza ograniczenia dla funkcjonujących instalacji niespełniających wymagań. Jej regulacje obejmują cały obszar województwa w jednolitym zakresie, a okres obowiązywania ograniczeń obejmuje cały rok kalendarzowy.
• Treść uchwały antysmogowej
UCHWAŁA NR XXIII/388/2021
SEJMIKU WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO
z dnia 19 lutego 2021 r.
w sprawie wprowadzenia na obszarze województwa lubelskiego ograniczeń i zakazów w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw
Na podstawie art. 18 pkt 20, art. 89 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2020 r. poz. 1668) oraz art. 96 ust. 1, ust. 6 i ust. 7 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2020 r. poz. 1219, 1378,1565, 2127 i 2338) – Sejmik Województwa Lubelskiego uchwala, co następuje:
§ 1. Sejmik Województwa Lubelskiego w celu zapobieżenia negatywnemu oddziaływaniu na zdrowie ludzi i na środowisko instalacji, w których następuje spalanie paliw, w granicach administracyjnych województwa lubelskiego, wprowadza ograniczenia i zakazy, obejmujące cały rok kalendarzowy, dla eksploatacji instalacji, o których mowa w § 2.
§ 2. Ograniczenia i zakazy, o jakich mowa w § 1, obejmują instalacje o nominalnej mocy cieplnej mniejszej niż 1 MW, w których następuje spalanie paliw stałych w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 4a ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania
i kontrolowania jakości paliw (Dz. U. z 2021 r. poz. 133) w szczególności kocioł, kominek, piec i kuchnia węglowa, jeżeli:
1) dostarczają ciepło do systemu centralnego ogrzewania lub
2) dostarczają ciepło do systemu przygotowania ciepłej wody użytkowej, lub
3) dostarczają ciepło poprzez:
a) bezpośrednie przenoszenie ciepła, lub
b) bezpośrednie przenoszenie ciepła w połączeniu z przenoszeniem ciepła do medium, lub
c) bezpośrednie przenoszenie ciepła w połączeniu z systemem dystrybucji gorącego powietrza.
§ 3. 1. Ograniczenia i zakazy, o jakich mowa w § 1, dotyczą podmiotów eksploatujących instalacje wskazane w § 2.
2. Za podmiot, o którym mowa w ust.1, uznawany jest użytkownik eksploatujący instalację,
o jakiej mowa w § 2, niezależnie od posiadanego prawa własności do miejsca jej użytkowania.
§ 4. Z zastrzeżeniem § 5 pkt 1, w przypadku instalacji, o których mowa w § 2 pkt 1 i 2, dopuszcza się wyłącznie eksploatację instalacji spełniających wymagania określone w pkt 1 załącznika II do rozporządzenia Komisji (UE) 2015/1189 z dnia 28 kwietnia 2015 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla kotłów na paliwo stałe (Dz. Urz. UE, L, Nr 193 z 21.7.2015 r., str. 100 oraz Dz. Urz. UE, L, Nr 346 z 20.12.2016 r., str. 51).
§ 5. Zakazuje się w nowo budowanych budynkach użytkowania instalacji,
o jakich mowa w:
1) § 2 pkt 1 i 2, jeżeli istnieje możliwość podłączenia budynku do sieci ciepłowniczej lub gazowej, która znajduje się na terenie bezpośrednio przylegającym do działki inwestora,
2) § 2 pkt 3, jeżeli nie spełniają wymagań określonych w załączniku II do rozporządzenia Komisji (UE) 2015/1185 z dnia 24 kwietnia 2015 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń na paliwo stałe (Dz. Urz. UE, L, Nr 193 z 21.07.2015 r., str. 1 oraz Dz. Urz. UE, L. Nr 346 z 20.12.2016 r., str. 51),
dla których proces decyzyjny prowadzący do wydania pozwolenia na budowę lub zgłoszenia budowy rozpocznie się po dniu 1 maja 2021 r.
§ 6. Zakazuje się stosowania w instalacjach, o których mowa w § 2, następujących paliw:
1) miałów węglowych, mułów węglowych, flotokoncentratów oraz mieszanek produkowanych z ich wykorzystaniem;
2) węgla brunatnego oraz paliw stałych produkowanych z jego wykorzystaniem;
3) węgla kamiennego, który nie spełnia któregokolwiek z wymagań określonych
w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw energii oraz ministra właściwego do spraw klimatu wydanego na podstawie delegacji ustawowej zawartej w art. 3a ust. 2 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw;
4) paliw stałych produkowanych z wykorzystaniem węgla kamiennego, które nie spełniają któregokolwiek z wymagań określonych w rozporządzeniu, o jakim mowa w pkt 3;
5) biomasy, w rozumieniu § 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Klimatu z dnia 24 września 2020 r. w sprawie standardów emisyjnych dla niektórych rodzajów instalacji, źródeł spalania paliw oraz urządzeń spalania lub współspalania odpadów (Dz.U. z 2020 r. poz. 1860), której wilgotność przekracza 20%.
§ 7. Podmiot eksploatujący instalację, o której mowa w § 2, zobowiązany jest do przedstawienia na żądanie organów uprawnionych do przeprowadzenia kontroli dokumentów potwierdzających spełnienie wymagań wskazanych w § 4 lub § 5 pkt 2, w szczególności dokumentacji technicznej urządzenia.
§ 8. Wykonanie uchwały powierza się Zarządowi Województwa Lubelskiego.
§ 9. Uchwała podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Województwa Lubelskiego
i wchodzi w życie z dniem 1 maja 2021 r. z wyjątkiem wymagań określonych w § 4:
1) dla instalacji klasyfikowanych w klasie 1 i 2 według normy PN-EN 303–5:2002 i kotłów bezklasowych – które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2024 r.;
2) dla instalacji klasyfikowanych w klasie 3 i 4 według normy PN-EN 303–5:2012 – które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2027 r.;
3) dla instalacji klasyfikowanych w klasie 5 według normy PN-EN 303–5:2012 – które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2030 r.
Przewodniczący Sejmiku
Jerzy Szwaj
+ do pobrania: Uzasadnienie do „uchwały antysmogowej” dla Województwa Lubelskiego
• Terminy wymiany kotłów
W uchwale wprowadza się terminy pośrednie w szybszym tempie eliminujące kotły pozaklasowe.
Maksymalny czas na wymianę kotła do dnia:
31 grudnia 2023 r.: kotły bezklasowe oraz kotły klasy 1 i 2 wg normy PN-EN 303-5:2002;
31 grudnia 2026 r. kotły klasy 3 i 4 wg normy PN-EN 303-5:2012;
31 grudnia 2029 r. kotły klasy 5 wg ww. normy.
Proponując poszczególne terminy miano na celu jak najszybszą poprawę stanu środowiska, komfortu życia i w konsekwencji ochrony zdrowia mieszkańców województwa lubelskiego.
Zaproponowane terminy wynikają również z konieczności zapewnienia optymalnie długiego okresu czasu na dostosowanie się do nowych przepisów, biorąc pod uwagę koszty i procedury związane z wymianą źródła ciepła.
• Paliwa i ich parametry
Termin wejścia w życie uchwały w zakresie m.in. zakazu stosowania paliw tj. 1 maja 2021 r.
Zakazuje się stosowania następujących paliw:
miałów i mułów węglowych, flotokoncentratów oraz mieszanek produkowanych z ich wykorzystaniem;
węgla brunatnego oraz paliw stałych produkowanych z jego wykorzystaniem;
węgla kamiennego, który nie spełnia któregokolwiek z wymagań określonych prawem, oraz paliw stałych produkowanych z jego wykorzystaniem;
biomasy, której wilgotność przekracza 20%.
Zapisy dot. zakazu stosowania paliw najgorszej jakości określone zostały na podstawie Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 27 września 2018 r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw stałych (Dz. U. z 2018 poz. 1890), które obowiązuje (od dnia wejścia w życie tj. 04.11.2018 r.) i określa jakie paliwa mogą być dostępne na rynku. Załącznik rozporządzenia zawiera tabele przedstawiające wymagania jakościowe dla paliw stałych uwzględniając takie parametry jak: zawartość popiołu, zawartość siarki całkowitej, wartość opałową, wymiar ziarna, zawartość podziarna, zawartość nadziarna oraz zawartość wilgoci całkowitej.
Na podstawie art. 7 ust. 7a pkt 2) ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw (Dz. U. z 2019 poz. 660 ze zm.), który mówi, że z dniem 1 czerwca 2020 r. zabrania się wprowadzania do obrotu paliwa stałego jakim jest węgiel brunatny, Zarząd Województwa Lubelskiego zdecydował zakazać aktem prawa miejscowego jakim jest uchwała antysmogowa, stosowania węgla brunatnego oraz paliw stałych produkowanych z jego wykorzystaniem. Węgiel brunatny jest jakościowo gorszym paliwem niż węgiel kamienny i charakteryzuje się niższą wartością opałową, co związane jest zarówno z jego budową chemiczną, jak też wysokimi zawartościami popiołu oraz wilgotności. Przekłada się to bezpośrednio na konieczność spalenia większej, w stosunku do węgla kamiennego, ilości paliwa (a tym samym uwolnienia większej ilości pyłu do atmosfery), celem uzyskania żądanej ilości ciepła. Węgiel brunatny zawiera także znacznie więcej części lotnych, które podczas spalania uwalniane są w postaci wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA), w tym bardzo toksyczny benzo(a)piren.
Wspomnieć należy, że zgodnie z zapisami ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw (Dz. U. 2019 poz. 660 ze zm.) każdy sprzedający opał ma obowiązek posiadania świadectwa jakości paliw stałych, w którym określone są parametry paliwa, jego wartość opałowa, zawartość popiołu, siarki. Punkty sprzedające paliwa podlegają również kontrolom, w zakresie jakości oferowanych paliw, która odbywa się na podstawie ww. ustawy. W związku z powyższym paliwa kupowane obecnie z legalnych źródeł będą spełniać wymogi uchwały.
Zapisy uchwały nie zakazują też stosowania opału w postaci biomasy (np. drewna), jeśli jej wilgotność nie przekracza 20% poprzez odpowiednie sezonowanie drewna. Sądzić należy, że każdy kto stosuje drewno jako opał wie, że mokre drewno spala się powoli i w niskiej temperaturze, która sprzyja zwiększonej produkcji popiołu, zapychaniu szybu komina oraz szybkiemu zabrudzeniu szyby kominka. Spalanie wilgotnego drewna dostarcza mniej ciepła, bo spora jego część tracona jest na jego wysuszenie – odparowanie wody.
• Co warto wiedzieć:
Kogo dotyczy uchwała antysmogowa?
Uchwała antysmogowa to nowe prawo miejscowe, które dotyczy wszystkich osób/podmiotów eksploatujących instalacje takie jak: kotły (o mocy poniżej 1MW), piece, kuchnie węglowe i kominki na paliwo stałe tj.:
• mieszkańców,
• prowadzących działalność gospodarczą (kotły o mocy do 1 MW),
• właścicieli budynków wielorodzinnych,
• spółdzielnie, wspólnoty,
• samorządy lokalne.
Co reguluje uchwała antysmogowa?
Uchwała określa, co można spalać i w czym można spalać – w odniesieniu do paliw stałych oraz instalacji na paliwo stałe służących do ogrzewania, przygotowywania posiłków i ciepłej wody użytkowej.
Uchwała określa rodzaj paliw i instalacji jakie można użytkować, rodzaj podmiotów, których uchwała dotyczy oraz terminy obowiązywania przepisów. Uchwała dotyczy instalacji o mocy poniżej 1MW, w których spalane są paliwa stałe (węgiel, drewno), w szczególności: kotłów, pieców, kuchni węglowych oraz kominków. Jej regulacje obejmują cały obszar województwa w jednolitym zakresie, a okres obowiązywania ograniczeń obejmuje cały rok kalendarzowy (Nie ogranicza się tylko do sezonu grzewczego. Dlatego należy jej przestrzegać także w lecie np. przy gotowaniu, czy podgrzewaniu wody za pomocą paliw stałych. Wynika to z konieczności zmniejszenia całorocznej emisji zanieczyszczeń – nie tylko w sezonie grzewczym).
Uchwała nie dotyczy instalacji, dla których wymagane jest uzyskanie pozwolenia zintegrowanego albo pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, albo dokonanie zgłoszenia. Oznacza to, że nie dotyczy kotłów o mocy powyżej1MW.
Po co Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego wprowadził uchwałę antysmogową?
Realizacja uchwały antysmogowej ma doprowadzić do poprawy jakości powietrza w regionie, a tym samym przyczynić się do poprawy zdrowia i większego komfortu życia mieszkańców. Ponadto uchwała umożliwia samorządom korzystanie z funduszu termomodernizacyjnego STOP SMOG.
Jak sprawdzić czy kocioł spełnia normy emisyjne zgodne z rozporządzeniem UE?
Informacja o klasie kotła znajduje się na jego tabliczce znamionowej oraz w instrukcji obsługi. Jeśli nie ma jej w żadnym z tych miejsc – kocioł nie spełnia kryteriów żadnej z klas.
Podczas zakupu kotła należy upewnić się u sprzedawcy bądź producenta czy posiada on certyfikat i jest zgodny z wymaganiami ekoprojektu (Ważne! 5 klasa ≠ ekoprojekt).
Jaka jest różnica pomiędzy kotłami spełniającymi wymogi ekoprojektu, a kotłami 5 klasy wg normy PN-EN 303-5:2012?
Kotły 5 klasy wg normy PN-EN 303–5:2012 ≠ kotły spełniające wymogi ekoprojektu. Maksymalna emisja pyłu z kotła przy jego pracy pełną mocą w obu przypadkach nie może być wyższa niż 40 mg/m3. Jednakże, kotły spełniające wymagania ekoprojektu dodatkowo poza dopuszczalnymi normami dla pyłu i tlenku węgla mają określone również restrykcyjne normy dla dwutlenku azotu. Dodatkowo normy wskazane w dyrektywie muszą być dotrzymywane zarówno w wariancie pełnej jak i przy pracy na część mocy. Jest to istotne, ponieważ kotły rzadko pracują na pełnej mocy, natomiast niższe obciążenie powoduje pogorszenie warunków spalania i jednocześnie zwiększa emisję pyłu.
Wymagania ekoprojektu zostały jednolicie określone dla całej Unii Europejskiej i od 2020 roku obejmą wszystkie kotły dopuszczone do sprzedaży na terenie UE, natomiast norma PN EN 303-5:2012, określająca wymagania dla kotłów klas 3, 4 i 5 jest normą dobrowolną, stosowaną tylko przez niektórych producentów kotłów.
Uchwała zakazuje spalania biomasy o wilgotności powyżej 20%. Co to oznacza i jak to stwierdzić?
Użytkownicy instalacji, którzy spalają biomasę w postaci drewna powinni zwrócić przede wszystkim uwagę na okres jego suszenia. Odpowiednie sezonowanie drewna w miejscach ograniczających wpływ warunków atmosferycznych, głównie opadów, powinno zapewnić możliwość uzyskania parametrów wilgotności drewna, które spełnią wymagania uchwały – czyli poniżej 20%.
Do sprawdzenia wilgotności drewna można stosować urządzenia elektroniczne tzw. wilgotnościomierze do drewna.
Mokre drewno spala się powoli w ilości nawet dwukrotnie większej niż suche, dostarcza też mniej ciepła gdyż część energii pochłaniane jest na odparowanie wody, przez co temperatura spalania jest niższa. W wyniku tego część gazów nie ulega całkowitemu spaleniu – wytwarza się sadza, która w połączeniu z wilgocią osadza się na ścianach komina i może prowadzić do obniżenia sprawności kominka/kotła, a także zapchania, korozji, czy samozapłonu komina. Równocześnie, spalanie wilgotnej biomasy prowadzi do emisji szkodliwych dla zdrowia substancji m.in. rakotwórczego benzo(a)pirenu oraz pyłów, zwłaszcza tych najmniejszych. Dlatego drewno, wbrew powszechnej opinii, nie jest paliwem „ekologicznym”. W odniesieniu do emisji zanieczyszczeń (pyłów PM2,5, benzo-α-pirenu), drewno bywa porównywalne ze średniej jakości węglem.
Czy mogę palić w kominku?
Uchwała nie zakazuje użytkowania miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń jakim jest m.in. kominek, jako opał można stosować biomasę drzewną o wilgotności poniżej 20%.
Dodatkowo, należy nadmienić, że § 5 pkt 2 uchwały nakazuje we wszystkich nowobudowanych budynkach, dla których proces decyzyjny prowadzący do wydania pozwolenia budowlanego rozpoczął się po dniu wejścia w życie uchwały (1 maja 2021 r.), instalację urządzeń, spełniających wymagania określone w załączniku II do rozporządzenia Komisji (UE) 2015/1185 z dnia 24 kwietnia 2015 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń na paliwo stałe. Jako rozpoczęcie procesu decyzyjnego prowadzącego do wydania pozwolenia budowlanego, uznać należy dzień wystąpienia inwestora o wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub jeśli takiego nie ma o warunki zabudowy dla terenu planowanej inwestycji.
Powyższy zapis uchwały ma na celu zwrócenie uwagi przyszłego inwestora na konieczność instalacji urządzeń spełniających wymagania Ekoprojektu, zanim rozpocznie proces budowlany. Jest to ważne z uwagi na prawidłowe określenie źródła ciepła na etapie projektowania przyszłej inwestycji oraz uwzględnienie kosztów zakupu urządzenia posiadających certyfikat Ecodesign w budżecie.
Od dnia 01 stycznia 2022 r. możliwa jest instalacja urządzeń tylko i wyłącznie, spełniających ww. wymagania. Dzięki tym wymogom, możemy mieć pewność, że dane urządzenie posiadające certyfikat Ecodesign jest przyjazne środowisku i przede wszystkim wydajne. Obecnie na rynku są dostępne kominki, które spełniają najsurowsze wymagania środowiskowe.
Przy zakupie wkładu kominkowego, należy zwrócić się do sprzedawcy lub producenta o przekazanie dokumentów potwierdzających spełnienie wymagań ekoprojektu wynikających z Rozporządzenia Komisji UE 2015/1185.
Co z istniejącymi kominkami? Czy trzeba je wyburzyć?
Nie. Uchwała mówi jedynie o użytkowaniu, zatem wyburzanie nie jest konieczne. Należy jednocześnie pamiętać o obowiązku stosowania jako paliwa suchego drewna (poniżej 20% wilgotności).
Czy muszę podłączyć się do sieci ciepłowniczej/gazowej?
W § 5 pkt 1 uchwały zakazuje się we wszystkich nowobudowanych budynkach, dla których proces decyzyjny prowadzący do wydania pozwolenia budowlanego rozpoczął się po dniu wejścia w życie uchwały, użytkowania instalacji na paliwo stałe, jeżeli istnieje możliwość podłączenie do sieci ciepłowniczej lub gazowej, która znajduje się na terenie bezpośrednio przylegającym do działki Inwestora. Jako rozpoczęcie procesu decyzyjnego prowadzącego do wydania pozwolenia budowlanego, uznać należy dzień wystąpienia inwestora o wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub jeśli takiego nie ma o warunki zabudowy dla terenu planowanej inwestycji.
Oznacza to w praktyce, że wszystkie budynki, które „sąsiadują” z siecią cieplną lub gazową będą musiały zostać do niej podłączone.
Czy uchwała mnie dotyczy jeśli użytkuję instalację gazową?
Uchwała dotyczy wyłącznie instalacji na paliwo stałe. Dla mieszkańców, którzy już obecnie korzystają z sieci ciepłowniczych, gazu, oleju, ogrzewania elektrycznego lub pomp ciepła –uchwała nie wprowadza żadnych nowych obowiązków lub ograniczeń. Gdyby chcieli jednak zrezygnować z obecnego ogrzewania na rzecz węgla lub drewna, będą zobowiązani od razu zainstalować nowoczesny kocioł spełniający wymagania ekoprojektu dotyczące emisji pyłu.
Dlaczego w uchwale antysmogowej brak jest zakazu spalania śmieci?
Taki zakaz już obowiązuje na mocy ustawy o odpadach.
Co może grozić za niedostosowanie się do zapisów uchwały antysmogowej?
Sankcje stosowane w przypadku naruszenia postanowień uchwały określone zostały w art. 334 Prawa ochrony środowiska, który stanowi, że „kto nie przestrzega ograniczeń, nakazów lub zakazów, określonych w uchwale sejmiku województwa przyjętej na podstawie art. 96, podlega karze grzywny”. Zgodnie z art. 24 Kodeksu wykroczeń grzywna wynosi od 20 zł do 5000 zł, przy czym w postępowaniu mandatowym można nałożyć grzywnę w wysokości do 500 zł, a jeżeli czyn wyczerpuje znamiona wykroczeń określonych w dwóch lub więcej przepisach ustawy 1000 zł (art. 96 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia). Organem uprawnionym do nakładania mandatów na podstawie art. 334 Prawa ochrony środowiska na gruncie aktualnego stanu prawnego jest Policja, Inspektor Ochrony Środowiska.
Komu zgłaszać niestosowanie przepisów uchwały antysmogowej w przypadku gdy w gminie nie funkcjonuje straż miejska/gminna?
Zgodnie z ustawą Prawo Ochrony Środowiska wójt, burmistrz lub prezydent miasta są zobowiązani do prowadzenia kontroli przestrzegania zapisów uchwały antysmogowej. W przypadku gdy w danej gminie nie funkcjonuje straż miejska/gminna, władze gminy są zobowiązane do wyznaczenia osoby odpowiedzialnej za przyjmowanie zgłoszeń i prowadzenie interwencji.
Oprócz stosowania paliw wysokiej jakości, użytkownicy kotłów, pieców i kominków powinni przestrzegać poniższych zasad:
kupować tylko certyfikowane paliwa z wiarygodnych źródeł;
stosować paliwa odpowiednie do rodzaju urządzeń grzewczych;
dbać o stan instalacji spalania;
przeprowadzać regularne czyszczenie urządzeń grzewczych;
przeprowadzać regularne czyszczenie przewodów kominowych;
zapewnić odpowiednią wentylację kotłowni.